Калі мы бачым фота ці відэасправаздачы са спаборніцтваў па бодзібілдынгу, то на сцэне перад намі звычайна красуюцца сухія, рэльефныя, шчаслівыя і загарэлыя людзі. На старонках сваіх сацсетак субтыльныя ўдзельніцы з беласнежнай усмешкай у трыццаць два зубы дзеляцца рэцэптамі нізкакаларыйных страў, праграмамі трэніровак і колькасцю пройдзеных кіламетраў на бегавой дарожцы падчас падрыхтоўкі да спаборніцтваў. І тым не менш, нягледзячы на тое, што гэтыя людзі публічныя і жывуць напаказ, пра ўсе падводныя камяні сваёй дзейнасці проста так яны не раскажуць ніколі.
Лера Казакевіч паразмаўляла з былымі удзельніцамі спаборніцтваў па бодзібілдынгу, якія свядома завяршылі кар'еру, але працягваюць займацца спортам у задавальненне.
— У трэнажорную залу я патрапіла яшчэ ў 10-м класе, адразу пасля таго, як скончыла займацца тэквандо. Бодзібілдынг на той момант быў для мяне больш прымальным і бяспечным, чым адзінаборствы, паколькі болі ў спіне, выбітая кісць і рассечаная губа ніяк не ўпісваліся ў вобраз маладой дызайнеркі.
Але толькі праз пяць год трэніровак у зале я сапраўды прасякнулася гэтым заняткам і практычна прапісалася каля сілавой рамы. Адной з прычын было тое, што ў мяне з'явіўся трэнер Вова Бардзіян: менавіта з яго пачалася мая любоў да бодзібілдынгу.
Я стала заўважаць, як з кожнай трэніроўкай станавілася мацнейшай, гэта стымулявала трэніравацца яшчэ больш інтэнсіўна і сур’ёзна. У нейкі момант мае змены сталі заўважныя акружэнню: знаёмыя і сябры рабілі кампліменты. Не буду хаваць, гэта дадало мне ўпэўненасці і жадання дасягаць большага.
Так у нейкі момант я вырашыла паспрабаваць «пасушыцца» і паўдзельнічаць у спаборніцтвах у намінацыі «фітнэс-бікіні». Па дапамогу звярнулася да айчыннага культурыста Алега Бабініча, які вызначыў мяне ў намінацыю «бодзіфітнэс», бо генетычна я больш мускульная і буйная, чым патрабуецца для катэгорыі «бікіні».
Сёння я дакладна разумею, што спаборніцтвы дапамаглі мне перажыць смерць маці. Я сышла ў падрыхтоўку да іх з галавой, катавала сваю нервовую сістэму бясконцымі нагрузкамі. Але на той момант зала была своеасаблівым прытулкам, дзе я спраўлялася з трагедыяй, не ведаю, што са мной сталася б без гэтага.
За тры гады падрыхтовак я выпрабавала на сабе розныя трэніровачныя схемы, навучылася чуць і слухаць свой арганізм. Вядома, усё гэта было шляхам спроб і памылак. Але якім бы складаным ні быў працэс, ён заўсёды прыносіў задавальненне. Ідэальная форма — гэта як пошукі Святога Грааля, вечныя, бо яго немагчыма здабыць.
Выхад на сцэну на спаборніцтвах па факце не самамэта — гэта ўсяго толькі мімалётная, пяціхвілінная падзея. Куды цікавейшы сам працэс падрыхтоўкі, які падобны на выраб скульптуры: складана, карпатліва, тым і цікава.
У гэтым відзе спорту ўпартыя трэніроўкі і генетычная адоранасць не з’яўляюцца формулай поспеху. Калі ты на падрыхтоўцы, то ўсё тваё жыццё, кожная хвіліна і дзеянне накіраваныя на вынік.
Трэба быць ракам-пустэльнікам, свядома абмежавацца ад лішняй інфармацыі (і асабліва ад людскіх усцех), варыцца ў сваім катле з такімі самымі фанатам, як і ты, паколькі родныя і блізкія толькі круцяць ля скроні.
Праўда, трэба выказаць павагу маім сваякам: яны проста пакінулі мяне ў спакоі, хоць і мелі іншы погляд на гэты конт.
Тамара ў цэнтры.
За тры гады выступаў я парадкам пакалашмаціла свой арганізм: гарманальная сістэма дала збой, праз праблемы са шчытападобнай залозай у мяне парадзелі косы, прыйшлося ад іх пазбавіцца. Псіхіка таксама пахіснулася: перыяды абжорства змяняліся галадоўкамі.
Незадаволенасць сваёй знешнасцю правакавала зацяжныя дэпрэсіі, я не магла трэніравацца ў задавальненне, рабіла гэта толькі, каб апраўдаць з'едзенага напярэдадні бегемота.
Прычым, нягледзячы на ўсю сваю разважлівасць і цвярозасць думак, усё гэта адбывалася са мной нібы без маёй волі.
Да пачатку падрыхтоўкі да спаборніцтваў ніхто не распавядае пра тое, што будзе пасля, а гэта самая важная тэма, з якой і варта пачынаць размову пра бодзібілдынг. Якасць дыягностыкі ў краіне пакуль не дазваляе ўпэўнена сцвярджаць пра ўзровень вашага здароўя, дакладную наяўнасць паталогій і адхіленняў. Таму складана прадбачыць тое, як на вас адаб'ецца «сушка» на фоне цяжкіх трэніровак і якія могуць вылезці «сюрпрызы». Гарманальная сістэма церпіць ва ўсіх пагалоўна, апорна-рухальная — праз аднаго.
Спыненне менструальнага цыклу ў дзяўчат — гэта толькі вяршыня айсберга магчымых праблем з арганізмам.
Для сябе я гэты этап завяршыла. Цяпер з цікаўнасцю назіраю за развіццём бодзібілдынгу ў свеце і ў Беларусі. У мяне ёсць спартсмены-любімчыкі. Я шчыра радуюся за нашых хлопцаў і дзяўчат, у якіх атрымліваецца выйсці на сусветны ўзровень, пачаць зарабляць грошы ці хаця б акупляць нейкія выдаткі на такое нятаннае хобі. Яны — прафесіяналы ў сваёй справе. І бясспрэчна заслугоўваюць павагі.
— Яшчэ калі я вучылася на эканамістку, мой погляд кожны дзень прыцягвала шыльда трэнажорнай залы, міма якой пралягаў мой шлях у каледж. Было вельмі цікава, што ж там адбываецца, але адна я баялася туды зайсці. Аднойчы распавяла пра сваю цікаўнасць знаёмаму, які там займаўся, і ён ласкава ўзяў мяне з сабой на трэніроўку. З таго часу я кожны дзень пасля заняткаў была ўнутры, а не праходзіла міма.
Да рашэння паўдзельнічаць у спаборніцтвах я прыйшла вельмі проста: мне прапанавалі — я пагадзілася. Думаю, мой трэнер бачыў, як я стараюся, што не баюся цягаць штангу і павышаць вагу, адказна падыходжу да трэніровак і прытрымліваюся рэжыму. Катэгорыю «бодзіфітнэс» абрала для сябе самастойна, паколькі намінацыя «бікіні» на той момант мне зусім не падабалася праз неабходнасць пазіраваць.
Падчас падрыхтоўкі да спаборніцтваў часта здараліся эмацыйныя зрывы, я магла разраўціся на пустым месцы. Першыя два сезоны мне страшна не хапала салодкага, вельмі моцна раздражняла тое, што ўсе мае думкі былі толькі пра ежу. Але чым больш важныя і сур'ёзныя чакаліся спаборніцтвы, тым большай была матывацыя.
Адразу пасля выступленняў я адчувала ў першую чаргу палёгку: усё скончылася і можна выдыхнуць. Часам адчувала расчараванне, бо не змагла апраўдаць уласныя чаканні, але разам з гэтым прысутнічаў і гонар, і неверагодны прыліў сіл, таму што я змагла пераадолець свае страхі, таму што выступы на публіку былі для мяне вялікім выпрабаваннем (асаблівым пеклам быў выхад у купальніку). Варта аддаць належнае гэтаму досведу: мая самаацэнка адназначна стала лепшай.
Напэўна, з-за таго, што пад табу для мяне былі рознага роду спецыяльныя фармакалагічныя прэпараты і стымулятары, а трэнер вельмі адказна падыходзіў да майго здароўя, ніякіх радыкальных праблем з арганізмам не з’явілася. І тым не менш, непажаданыя наступствы, пра якія ніхто не папярэдзіў, былі: я вельмі доўга не магла наладзіць здаровыя адносіны з ежай, то змятала ўсё запар з прылаўкаў крам і аб'ядалася, то баялася з'есці хоць што-небудзь.
Першай прычынай, мабыць, паслужыла тое, што падчас апошніх спаборніцтваў мы моцна разышліся ў поглядах з маім трэнерам. І пасля я не магла знайсці трэнера, якому б даверылася зноў. А потым свядома, асэнсавана ацаніла спаборніцтвы, расставіла прыярытэты ў жыцці і зразумела, што калі і рыхтавацца, то толькі дзеля перамогі, а яна магчымая толькі калі забіць на здароўе. Такая выснова не знайшла водгуку ў маёй душы.
Калі камусьці таксама захочацца паўдзельнічаць у чымсьці падобным — чаму б і не. Толькі адразу вырашыце, навошта гэта вам трэба. А потым знайдзіце добрага спецыяліста-трэнера, якога ў першую чаргу будзе цікавіць ваша здароўе, а не перамога любым коштам.
Лера Казакевіч, фота з архіваў гераінь