Праект партала
Рост
21.10.2017 / 20:58
Першая дзяўчына-арбітр у беларускім хакеі: «Многія гульцы ў шоку»2

Віталіі Хаміцэвіч — 21 год, і яна разам з калегай Настассяй Танасевіч першая ў гісторыі беларускага хакея дзяўчына-суддзя, якая атрымала права судзіць міжнародныя матчы.

Тут і ніжэй фота — з асабістага архіва гераіні.

У снежні Хаміцэвіч паедзе ў Балгарыю судзіць другі дывізіён жаночага чэмпіянату свету. Раней беларускіх дзяўчат-арбітраў на сур'ёзных турнірах па хакеі не было.

У гутарцы з журналістам «Трыбуны» яна распавяла, як аказалася ў закрытым свеце судзейства, аб страхах, пацешных сітуацыях і прадчуванні сур'ёзных спаборніцтваў.

— Як ты трапіла ў хакей?

— У дзяцінстве хадзіла на танцы, маме гэта вельмі падабалася, а мне — не. У мяне не атрымлівалася. Сутыкнулася з непаразуменнем з боку мамы. Бацька Мікалай Міхадзюк звязаны са спортам: выступаў за «Шахцёр», а цяпер гуляе ў ветэранскіх матчах. Калі з'явілася хакейная каманда ў Салігорску, ён пайшоў туды трэніраваць і прывёў мяне. Паказаў, што ды як, і я зразумела, які хакей круты і цікавы. Мне было вельмі складана растлумачыць маме, што танцы — гэта не маё.

Нейкі перыяд я займалася і тым, і тым. Днём трэніравалася з шайбай, а вечар прысвячала справе, да якой не ляжала душа. Настаўніца па танцах скардзілася, што я прыходзіла стомленай. Гэта працягнулася недзе месяц, а потым застаўся толькі хакей.

— Бацька табе больш расказваў пра футбол ці хакей?

— Толькі пра хакей. У футболе я неяк не спрабавала разабрацца. Часам мне складана вызначыць афсайд. А наогул, я часам дапамагаю фатаграфаваць ФК «Дынама-Мінск». Футбол бывае цікавы, але ў цэлым не зацягвае. Калі я прыходжу на яго, то адзін тайм магу выседзець, а ў другім проста чакаю канцоўкі.

— Чым ты захаплялася ў дзяцінстве?

— У дзяцінстве хадзіла на плаванне. Па здароўю потым прыйшлося сысці. Затым — танцы, гадоў 7-8 займалася імі. У школе быў баскетбол, удзельнічала ў кросах. Памятаю, прыбегла трэцяй пасля дзвюх лёгкаатлетак толькі таму, што не праявіла характар. Я заўсёды ў канцы дадаю, калі ўсе ўжо здаюцца. Здуравала і не зрабіла так, а магла быць першай.

Недзе з 12 гадоў каталася на каньках на коўзанцы, якая знаходзілася недалёка ад майго дома. Бацька з сябрамі заліваў яе па начах. Вядома, у гэтых гурбах пераапранацца было невыносна. З-за холаду даводзілася браць з сабой тэрмасы. Хакей я адкрыла гадоў ў 14-15, калі ў нас у горадзе з'явіўся лядовы палац. Але з-за адсутнасці бачных перспектыў я кінула гэтую справу.

— Як цябе занесла ў судзейства?

— У нашай краіне няма спецыялізаванай падрыхтоўкі хакейных дзяўчат-арбітраў. Мяне і іншых запрасіла Юлія Раманюк з федэрацыі. Яна ведала нас па выступленні за жаночую каманду «Пантэры», якая была заснаваная ў 2013. Хоць я там не гуляла, а толькі ездзіла на зборы. Жаночы хакей не развіваецца: каманды няма, можна, вядома, выступаць з мужчынамі ў аматарах, і тое не ўсюды.

Таму Юлія прапанавала паспрабаваць сябе ў судзействе. Некалькі дзяўчат пагадзіліся, але праз некаторы час засталася толькі я, а крыху пазней да мяне дадалася Насця Танасевіч. Яна спачатку займалася хакеем з хлопцамі, а потым пацікавілася ў мяне, як стаць арбітрам. Паспрабавала — ёй спадабалася. Цяпер камунікуем і падтрымліваем адна адну.

— З чаго ты пачынала?

— З 10 гадоў дзеці пераходзяць на поўную пляцоўку. У сакавіку мінулага года я пачала судзіць у хлопчыкаў 2006 г. н., каб уцягнуцца ў гэты працэс. Там няма такіх хуткасцяў: як трэнер сказаў, так яны і робяць. Калі ты гуляеш — гэта адно, судзейства — зусім іншае. Першапачаткова было складана перастроіцца. У першую чаргу, трэба кантактаваць з суддзёй-партнёрам і страхаваць адно аднаго. Важна сачыць за ходам гульні і заўважаць любыя дробязі.

— Якія спаборніцтвы табе давяраюць цяпер?

— З часам у мяне пачало атрымлівацца, сталі давяраць старэйшых хлопчыкаў і дзяўчат. У выніку дайшла да 2001 года — самых старэйшых, затым — да юніёркі (1999/2000) у мінулым годзе. Цяпер прызначаюць не толькі на юніёраў. Напярэдадні, 15 кастрычніка, дэбютавала ў матчы вышэйшай лігі (другі хакейны дывізіён — разам з Настай Танасевіч. Там ужо, вядома, хуткасці, і трэба рэальна прадбачыць гульню. Напэўна, адзін з самых складаных момантаў у дарослых — гэта бойкі. Не магу сказаць, што матч быў правалены, але вучыцца ёсць чаму.

— У свеце шмат дзяўчат-арбітраў?

— На самай справе, не вельмі. Звычайна на 10 мужчын прыпадае 1 дзяўчына. У Расіі, напрыклад, ліцэнзавалі дзяўчыну 1998 года Ярмак Дар'ю, але яшчэ не ведаю, ці далі ёй прызначэнне на які-небудзь турнір. У Беларусі нас толькі двое: я і Наста Танасевіч. Мы лінейныя арбітры. Мне хочацца ўдасканальвацца і навучыцца разумець гульню менавіта з гэтай пазіцыі.

Віталія Хаміцэвіч і Настасся Танасевіч.

— Ты будзеш судзіць кваліфікацыю другога дывізіёна жаночага ЧС у Балгарыі з 4 па 9 снежня. Хвалюешся?

— На самай справе, вельмі хвалююся. Перажываю. Важна праявіць сябе з усіх бакоў. Трэба добра падрыхтавацца, а засталося ўсяго паўтара месяца. З-за ўсіх гэтых ролікаў, артыкулаў таксама страшнавата. Так рэкламуюць, маўляў, першая хакейная дзяўчына-арбітр ў Беларусі…

— Як ты спраўляешся са стрэсамі?

— Наогул, я чалавек-нервы. Для мяне стрэсы — гэта адзіны мінус судзейства. Гуляюць самыя маленькія хлопцы, усё роўна вельмі перажываю. Часам гэта перашкаджае: пачынаю сумнявацца ў якіх-небудзь дзеяннях. Нават калі раптам памыляюся, адразу стараюся не думаць пра гэта і чакаю меркавання інспектара. Галоўнае — навучыцца аналізаваць памылкі і рабіць высновы. Але падчас матчаў не зацыкліваўся на гэтым, спрабую спраўляцца. У жыцці да гульняў і пасля іх бывае складана. Вельмі важная падтрымка блізкіх людзей.

— Ты эмацыйны чалавек?

— Так, вельмі. Бывае, вельмі хвалююся пасля матчаў. У гэтым плане мяне лёгка вывесці. Яшчэ я сентыментальная. Цяжка даюцца паядынкі, дзе бачу бойкі, сур'ёзныя траўмы. Я ж дзяўчына. Як гэта маленькага хлопчыка пакрыўдзілі? Складана, але нельга паддавацца сваім эмоцыям, таму я трымаю іх у сабе.

— Як на цябе рэагуюць мужчыны-арбітры?

— Нармальна, мы ж з імі судзім. У самой гульні падтрымліваюць, падказваюць, паказваюць. Я яшчэ толькі пачынаю. Неяк давялося працаваць з Дзмітрыем Голякам, які абслугоўвае матчы КХЛ. Ён з радасцю дзяліўся уласным досведам, расказваў, як правільна выбіраць пазіцыю і іншыя тонкасці судзейскай справы. Калі чалавек шмат чаго дасягнуў, то яго дапамога неацэнная.

— Судзейства не забівае ў табе жаноцкасць?

— Не, я так не лічу. Жаноцкасць не забіць. Нават хакей не ў стане. Дастаткова паглядзець, колькі прыгожых дзяўчат-хакеістак у свеце. Ды ўсе яны сімпатычныя! Амерыканкі, канадкі… Ну як, паглядзеўшы на гэтых худзенькіх дзяўчат, сказаць, што яны нежаноцкія?

— Сутыкаешся з павышанай увагай падчас працы?

— Стараюся не глядзець на трыбуны. Некаторыя бацькі лічаць, што дзяўчаты не могуць судзіць. Ёсць увага з боку гульцоў, таму што многія з іх у шоку. Асабліва прыезджыя каманды. Адразу могуць мяне не заўважыць, потым прыязджаюць на ўкіданне, вочы вылупліваюць, кажу: «Ды я дзяўчынка, дзяўчынка!» Потым адпраўляюцца на лаўку, пачынаюць перашэптвацца, а я ўсё гэта чую.

Часам кампліменты кажуць. Памятаю, пад'язджае хакеіст і кажа: «У вас такі прыгожы манікюр, ён свеціцца». А я гэтага і сама не ведала. Пазногці былі няяркія, цялеснага колеру. Без паняцця, як ён заўважыў. Прыемна, калі такое адбываецца. Але ў той жа час часта чую негатыўныя каментары ад хлопцаў, якія не ўспрымаюць дзяўчат у хакеі наогул, а тым больш у судзействе.

— Трапляла ў няёмкія сітуацыі?

— Калі я толькі прыйшла ў хакей, то гуляла за жаночую каманду «Купалінка». Правяла літаральна тры матчы. Выступалі мы супраць хлапчукоў малодшых узростаў. Цяпер яны падраслі, і я суджу іх матчы. Падыходзяць і пытаюцца: «А гэта ты тады гуляла?» Многія памятаюць, пацешна. Яшчэ адзін хлопец аднойчы ўспомніў мяне па «Пантэрах».

— Чым ты займаешся ў вольны ад хакея час?

— Цяпер часу няма. З'явілася англійская, якую трэба падцягнуць да чэмпіянату свету. Сёлета я скончыла БДЭУ па спецыяльнасці «лагістыка». На тыдні працую па размеркаванні ў адной з мінскіх кампаній, па выхадных — працую на матчах. Хоць само судзейства не займае шмат часу. Усе паядынкі звычайна праводзяцца ў канцы тыдня. Калі з'яўляецца вольны вечар, то я звычайна праводжу яго дома. Не люблю шумныя кампаніі, не хаджу па клубах, ды і не п'ю ў прынцыпе.

Падабаецца фатаграфаваць, але менавіта хакей. Людзей неяк не бачу я. Ніколі не было свайго фотаапарата. Заўсёды брала ў сяброўкі. Кадры былі сярэднімі па якасці, але людзям імпанавала кампазіцыя. А цяпер я купіла сабе аб'ектыў.

— Прыслухоўваешся да крытыкі?

— Судзейства дапамагае менш звяртаць увагі на меркаванні іншых. Ты пачынаеш прыслухоўвацца да тых, хто сапраўды разбіраецца ў гэтым і бачыць памылкі. Часта заўзятары не ведаюць усіх нюансаў. Я сама хадзіла на трыбуны, і часам здавалася, што суддзі прымаюць няправільныя рашэнні. Але калі пачытаеш, разбярэшся, то ўсё становіцца на свае месцы.

— Хацела б ты звязаць усё жыццё з хакеем?

— Думаю, так. Калі я пачала займацца хакеем, то думала стаць прафесійным гульцом. Але не склалася. Хоць і ў іншым амплуа, але звязала б. Я са спортам з дзяцінства, мне ўсё падабаецца. Гатовая паспрабаваць, але не ведаю, як яно ўсё выйдзе.

Nina.nn.by

каментаваць

Націсканьне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні

СПЕЦПРАЕКТ2 матэрыяла Шура-бура